2. BRONŞ HASTALIKLARI 

Bronşlar solunum yolunun, trakeanın bifurkasyon oluşturduğu kısmından başlayıp akciğerlere giden boru şeklindeki kısmıdır.

2.1. Bronşit

• Bronşların inflamasyonuna(iltihaplanma) bronşit denir. Akut veya kronik olarak seyreder. Akut bronşit bronşların akut gelişen inflamasyonudur. Akut bronşit tablosu iki yıl tekrarlıyor ve en az üç ay devam ediyorsa tabloya artık kronik bronşit denir.

Etyoloji

• Sigara kullanımı,
• İrritan gazların solunması,
• Alerjik ajanların varlığı,
• Çeşitli bakteri ve virüsler hastalığın gelişiminde etkilidir.

Belirti ve Bulgular

• Öksürük,
• Balgam,
• Ateş,
• Hemoptizi, (kan tükürme)
• Göğüste yanma,
• Efor dispnesi,
• Siyanoz,
• Hırıltılı solunum ve solunum güçlüğü vardır. 

Komplikasyonlar 

• Amfizem, (alveollerin genişlemesi) 
• Bronşektazi(bronşların genişlemesi)dir. 

Tanı Yöntemleri

• Fizik muayene, 
• iyi alınmış anamnez
• akciğer grafileri
• bronkografi
• bronkoskopi, tam kan sayımı ve kan gazlarının değerlendirilmesiyle tanı konur. 

Tedavi

• Tıbbi tedavi uygulanır. 

2.2. Bronşiolit

• Bronşiollerin inflamasyonudur. Akut başlayabileceği gibi farenjit, larenjit veya bronşiti de izleyebilir. 

Etyoloji

• Çeşitli virüsler, bronşiolite neden olmaktadır. Bebeklerde ve küçük çocuklarda özellikle 2-18. aylar arasında sık görülür

Belirti ve bulgular

• Başlangıçta basit bir üst solunum yolu enfeksiyonu gibidir.
• Taşipne(hızlı solunum),
• 39-40 °C ateş,
• Nöbet halinde inatçı öksürük,
• Burun kanadı solunum (Inspirasyonda burun kanatları açılır.),
• Dispne (solunum güçlüğü),
• Siyanoz (oksijen yetersizliğine bağlı derinin morarması) ,
• Interkostal kaslarda ve supraklavikular çukurlarda solunumla içeri doğru çekilmeler,
• Wheezing (soluk alırken ıslık sesi çıkması),
• Dehidratasyon (sıvı kaybı) ortaya çıkar.

Komplikasyonlar

• Solunum ve dolaşım yetersizlikleri, ilerlemiş vakaların en sık komplikasyonudur.

Tanı Yöntemleri

• Muayene ve akciğer grafileri yeterli olmaktadır. Gerekirse daha ileri tetkik yöntemleri uygulanabilir. 

Tedavi 

• Komplikasyonları nedeniyle hastanede acil tedavi gereklidir.Genellikle semptomatik tedavi uygulanır, ayrıca geniş spektrumlu antibiyotikler verilir.

 2.3. Astım Bronşiyole (Astım Bronşiyal)

• Genetik yatkınlığa bağlı olarak, hava yollarının, kronik inflamasyonuyla seyreden, yaygın obstrüksiyonu (tıkanma)dur.

Etyoloji

• Genetik yatkınlık önemlidir. Ebeveynlerden birisi astımlıysa çocuklarda astım görülme sıklığı 3-5 kat artarken hem anne hem de baba da astım varsa çocukta görülme sıklığı 6-7 kat artar. Sigara, çeşitli irritan gazlar, polenler, tozlar, akarlar, hayvanlar, fırıncılık, mobilyacılık gibi bazı meslekler, boyalar, katkı maddeleri, çeşitli ilaçlar, deterjanlar, pişirme teknikleri astımı tetikleyen faktördür.

Belirti ve bulgular

• Nefes darlığı,
• Kuru öksürük,
• Hırıltılı ve hışırtılı solunum,
• Göğüste sıkışıklık, 
• Sıklıkla geceleri gelen,
• sabaha karşı ve uykudan uyandıran inatçı öksürük vardır.

Tanı Yöntemleri

• İyi alınmış anamnez, akciğer grafileri, balgam incelemeleri, allerjik testler, solunum fonksiyon testleri tanı koymada yardımcı olur.

Tedavi

•  Tedavide en önemli adım hastanın hastalığı ile ilgili eğitimidir. Tıbbi tedavi uygulanır.

 2.4. Bronşektazi

• Bronşektazi, bronşların elastik dokusunun ve kas yapısının doğuştan ya da sonradan bozulmasına bağlı olarak bronşların irreversbl (geri dönüşümsüz) şekilde genişlemesidir. 

Etyoloji

• Bronşektaziye, enfeksiyonlar (tüberküloz, boğmaca gibi), bağışıklık sistemindeki bozukluklar, çocukluk döneminde sık geçirilen solunum yolu enfeksiyonları neden olar.

Belirti ve bulgular

• Kronik öksürük,
• Balgam çıkarma (Balgam özellikle sabahları çıkarılır. Kötü kokulu, pürülan ve bazen de kanlı olabilir.),
• Nefes darlığı,
• Siyanoz,
• Ekspirasyonda zorlanma,
• Alevlenme dönemlerinde hemoptizi,
• Göğüs ağrısı,
• Yorgunluk,
• Çomak parmak bulgusu vardır. Bknz. http://www.toraks.org.tr/halk/news.aspx?detail=2793
• Çomak parmak Hastaların yaşam beklentileri azalmış, yaşam kaliteleri bozulmuştur. Hastalığın seyri, bazen yıllarca aynı kalmakta ise de bazı hastalarda kısa sürede solunum yetmezliği gelişebilir.

Tanı yöntemleri

• Akciğer grafisi, bilgisayarlı tomografi, bronkoskopi ve bronkografi gibi radyolojik incelemeler, sedimentasyon hızı, CRP (C-reaktif protein) gibi testler yararlı olmaktadır.

Tedavi 

• Postüral drenajla bronşların temizlenmesi, tedavinin önemli basamağıdır. Bronşektazili bölge sınırlıysa cerrahi tedaviye başvurulabilir. Solunum yetmezliğine giden vakalarda akciğer transplantasyonu yapılmaktadır